CARITA RAMAYANA
Prabu
Dasarata, ratu Ayodya duwe garwa prameswari aran Dewi Kosalya (Sukasalya) lan
garwa selir aran Dewi Kekayi uga Dewi Sumitra. Saka Dewi Kosalya peputra Sri
Rama, saka Dewi Kaikeyi (Kekayi) peputra Bharata, lan saka Dewi Sumitra peputra
kembar aran Lakshmana (Lesmana) lan Satrughna. Sawijining dina, ana resi
kang jejuluk Resi Wiswamitra njaluk tulung marang Sri Paduka Dasarata supaya
mbébasake pertapane saka para raseksa. Rama lan Lakshmana banjur budhal. Ing
pertapan iku, Rama lan Laksmana kasil mateni kabeh raseksa. Sawise kasil
merjaya mungsuhe, kekarone banjur tumuju negara Mithila (Manthili) saperlu melu
sayembara menthang gandéwa. Sok sapa kang menang bakal dadi sisihane putri raja
Janaka, ya Dèwi Sinta. Kabeh pasarta wus siaga lan siji mbaka siji nuduhake
kadigdayane menthang langkap gandéwa. Ora ana kang kasil menthangake gandéwa
mau kajaba amung Sri Rama. Sawise Rama kadhaupake, Sinta banjur kaboyong
bali menyang Ayodya didherekake Laksmana.
Ing
Ayodya, Rama bakal diangkat dadi ratu pinangka pembarep gantining Dasarata.
Ananging Kekayi, garwa selir prabu Dasarata nagih janji. Nalika sadurunge
dipundhut garwa, Kekayi duwe panyuwunan yen peputra lanang mengkone bakal
jumeneng nata Ayodya. Kanthi abot, Dasarata ngabulake panyuwune Kekayi awit
biyèn pancèn naté janji mangkono. Saka pokal culikane Kekayi, Rama wurung dadi ratu,
malah kudu nglakoni ukuman (dibuwang) ing alas Dhandhaka 14 taun suwéné. Rama,
Sinta, lan Laksmana banjur ngumbara nilar kedhaton. Marga nggrantes, ora suwe
prabu Dasarata banjur séda. Barata rumangsa ora pantes dadi ratu. Dheweke
banjur nggoleki Sri Rama, nyuwun supaya Rama kersa kondur lan jumeneng nata
Ayodya. Ananging Rama nampik amarga jejering satriya ora bakal cidra ing janji
sumadya nampa ukum. Barata didhawuhi Rama supaya jumeneng nata sawetara,
minangka sulihe Raden Rama. Rama banjur medhar piwulang Asthabrata (astha
= wolu, brata = laku) pinangka garan jejering ratu kudu ngugemi lakuning/watak
utama kang cacahe ana wolu. Rama uga paring simbolis awujud trompah (basa
Sansekreta: p?duka) marang Barata pinangka tandha bukti yen dhèwèké
iku mung saderma wakil. Barata banjur jumeneng nata kanthi nganggo tlumpahe
Raden Rama.
Ing alas Dhandhaka, ana
raseksi aran Surpanakha (Sarpakenaka) kasengsem marang Laksmana. Kanggo ngrayu
Lakshmana, Surpanakha banjur mémba dadi wanodya ayu. Ananging Lakshmana ora
mempan kagodha, malah irunge Surpanakha kairis. Surpanakha nepsu banjur pradul
marang kangmasé (sang Rahwana/Dasamuka) lan mbujuk supaya nyulik garwané Rama
kang ayu rupane. Dhasar Rahwana karem marang wanodya ayu, mula sang Rawana
banjur ndhawuhi raseksa Kala Marica supaya nyulik Sinta. Marica banjur mémba
dadi kidang emas kang éndah. Sinta kasengsem banjur nyuwun supaya mbebedhag
kidang emas iku. Rama budhal dhewe ninggal Sinta lan Laksmana. Si kidang emas
gesit banget, ora bisa kacekel. Wusanané, Sri Rama anyel banjur nglepasaké
panah. Si kidang emas njerit kelaran lan mati, owah malih raseksa. Krungu
panjeriting wong kang kelaran, Sinta banjur ngutus Lakshmana supaya nggoleki
Rama. Laksmana ora gelem budhal amarga kajibah njaga Sinta. Sawisé ditudhuh yen
Lakshmana arep ngarah dhèwèké, Lakshmana banjur budhal nggolèki Rama lan
ngrajah Sinta supaya adoh saka godha rencana. Sawisé Sinta dhèwèkan, Rahwana
banjur teka. Kanthi mémba dadi resi kang njejaluk jampi, Rahwana kasil nyulik
Sinta.
Jeriting Sinta keprungu
déning peksi sang Jatayu kang naté dadi réncange prabu Dasarata. Kanthi niat
becik, Jatayu nulungi Sinta. Amarga Rahwana luwih sekti, Jatayu kalah. Jatayu
kang sekarat isih bisa atur warta marang Rama lan Laksmana, yen Sinta kagawa
menyang Alengka, kedhatoné sang Rahwana. Rama lan Laksmana banjur nglari ilangé
Dèwi Sinta. marang ing kedhatone Rahwana. Ing sajroning alas, Rama kapanggih
ratu Kiskindha awujud wanara, ya Sugriwa kang sambat njaluk pitulungan marga
rumangsa bojoné (Dèwi Tara) direbut déning seduluré (Subali). Rama saguh
mbiyantu, jer mengko uga gelem sabiyantu perang lawan Rahwana. Embuh kang bener
kang endi, nanging jejering satriya, Rama ora kena cidra ing janji. Rama kasil
merjaya Subali. Sugriwa banjur sumadya nulungi sang Rama kanthi prajurit wanara
lan pitulungané patih Anoman (Hanuman). Anoman kautus Rama pinangka dhutané Sri
Rama budhal menyang Alengka ngaturaké warta lan kalpika marang Sinta.
Ing kaputrèn Alengka, Sinta
dilipur déning Trijatha. Kanthi meneng-meneng, Anoman kasil mlebu ing Alengka
lan kapanggih Dèwi Sinta. Dumadakan konangan Indrajit (putrané ahwana). Anoman
kecekel Rahwana, banjur diobong. Dhasar wanara sekti, Anoman banjur
ngobrak-abrik lan ngobong Alengka. Anoman bali lan ngaturaké warta marang Rama.
Kanthi prajurit lan kasektèné, Rama kasil nambak samudra (bendungan Situbanda)
kanggo dalan ngrubuhaké Alengka. Ing wektu iku, seduluré Rahwana aran
Kumbakarna lan Gunawan Wibisana kadhawuhan mbiyantu mbéla Rahwana. Kumbakarna
ora sarujuk marang Rahwana. Marga wanita, Rahwana ngorbanaké negara memungsuhan
lawan Rama. Kumbakarna trima lunga tapa, déné Wibisana lunga saka Alengka
gabung melu Rama. Perang gedhé dumadi, prajurit raseksa lawan wanara. Indrajit
pinangka senopatining perang kaperjaya déning Lakshmana. Kumbakarna dipeksa
mbadharaké tapané supaya mbiyantu Rahwana. Kumbakarna saguh, dudu mbéla
Rahwana, nanging negara wutah getihé. Rama nglepasaké panah Guwawijaya,
Kumbakarna tiwas katugel-tugel dening panah sekti. Rahwana maju ngadhepi
mungsuh. Rama bisa ngalahaké Rahwana. Nalika Rahwana kena panah Guwawijaya,
Rahwana banjur dibruki gunung dèning Anoman. Alengka bedhah lan Wibisana
kajumenengaké dadi ratu ing Alengka. Sinta dijak kondur lan urip bebarengan
klawan Rama. Nanging, ing lakon Sinta Obong, Sinta kauji kasuciané déning Rama
sadurungé nunggal marang Rama
http://marienthahera.blogspot.co.id/2014/01/sinta-kadhusta.html
Selasa, 27 Desember 2016, pukul
17.35 WIB
A.
Ayo tembug-tembung
kang angel ing ngisor iki golekna tegese!
a.
resi :
..............................................................................................................
b.
raseksa :
..............................................................................................................
c.
merjaya :
..............................................................................................................
d.
sayembara :
..............................................................................................................
e.
sisihane :
..............................................................................................................
f.
kadegdayane :
..............................................................................................................
g.
menthang :
..............................................................................................................
h.
kaboyong : ..............................................................................................................
i.
ngabulake :
..............................................................................................................
j.
pokal culika : ..............................................................................................................
k.
ngumbara :
..............................................................................................................
l.
ngrantes : ..............................................................................................................
m. cidra ing janji :
..............................................................................................................
n.
medhar piwulang: ..............................................................................................................
o.
kasengsem :
..............................................................................................................
p.
memba : ..............................................................................................................
q.
pradul :
..............................................................................................................
r.
mbebedag : ..............................................................................................................
s.
kajibah :
..............................................................................................................
t.
nglari : ..............................................................................................................
u.
wanara :
..............................................................................................................
v.
kalpika : ..............................................................................................................
w. dilipur :
..............................................................................................................
x.
sarujuk :
..............................................................................................................
y.
senopati :
..............................................................................................................
z.
bedhah :
..............................................................................................................
0 Comments